Ngày 7/1/2024, A1J – nữ rapper người Đài gốc Việt Nam cá tính bắn rap mượt từ tiếng Đài, tiếng Anh đến tiếng Việt đã chính thức tung EP mới mang tên SGN-TPE, và cũng là màn chào sân tại Việt Nam. Điều đặc biệt là EP này được A1J phát hành rộng rãi ở khắp các nền tảng âm nhạc phổ biến tại Việt Nam, từ Spotify, Apple Music,… cho đến Zing Mp3, Nhạc Của Tui,…
Dù đã gây tiếng vang lớn tại Đài Loan với nhiều bản rap tiếng Việt “chất lừ”, với lần debut này tại thị trường Việt Nam, 3 sáng tác mới trong SGN-TPE của A1J được viết bằng nhiều ca từ tiếng Việt cùng với câu chuyện đầy sâu sắc, suy tư của người con giữa hai vùng đất Việt – Đài qua con mắt một người trẻ vô cùng Gen Z.
SGN-TPE: Khi Gen Z lên tiếng “Tôi là 1 người Việt Nam ngạo nghễ giữa Đài Loan”
Tên EP “SGN-TPE” là tên mã số của 2 sân bay Tân Sơn Nhất – Đài Bắc, là nơi A1J đáp cánh mỗi lần cô trở về ngôi nhà cùng gia đình mình tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam và Đài Loan. Có bố và mẹ đều là người Việt Nam – Đài Loan, A1J thường xuyên đi lại cũng như du học giữa cả hai quốc gia nên tinh thần và phong cách sống của cô thắm đượm đặc trưng và tình yêu cho cả hai vùng đất.
“Em nghĩ rằng là một thế hệ trẻ lớn lên giữa những nền văn hoá khác biệt và được yêu thương bởi những con người từ quen thuộc đến quá đỗi ngẫu nhiên, mình càng tràn trề tình yêu đối với những vùng đất và dòng máu chảy bên trong mình. Nhiều ý kiến cho rằng giới trẻ càng cởi mở, càng sính ngoại, nhưng thực ra, nếu tinh thần và văn hoá đủ mạnh thì mình luôn tự hào và cảm thấy tràn đầy yêu thương, như cách mình cảm nhận về Việt Nam.” – A1J cho biết về cảm hứng đằng sau EP.
A1J bén duyên với nghệ thuật bằng một bản sáng tác rap bằng tiếng Việt Nam và Vân Nam vào năm 2021. Sau này chính bản rap này đã giành ngôi Quán quân trong một của thi của MTV tại Đài Loan. Sau 2 album và những màn hợp tác phủ sóng Đài Loan bằng tiếng Việt, A1J chính thức “thả xích” cho EP mới tại thị trường Việt Nam, với những thông điệp xoay quanh chính suy nghĩ và câu chuyện rất Việt Nam của cô.
Ca khúc mở màn của EP: Always U (Mãi Là Anh), A1J viết về đề tài có lẽ là nổi tiếng và là điểm chung phổ biến bậc nhất trong âm nhạc của cả hai nền văn hoá: tình yêu. Lấy cảm hứng từ những bữa ăn khuya của các cặp đôi đang yêu, và những lần đưa nhau lên phố, chạy mô tô qua những cây cầu bắc ngang TP. HCM, A1J đưa khán giả lên một cuộc đua đầy hối hả nhưng cũng vô cùng bình lặng đến bên người yêu.
“Dẫu cho vô vàn chông gai
Chỉ cần được thấy anh
Xuyên qua cùng biển cả này…
Nhưng em đây cũng chỉ thấy được một mình anh thôi.
3hr là bao xa”
Dù cách nhau tận 3 tiếng bay, nhưng cảm giác như mỗi khi nhớ nhung, cũng chỉ như cách nhau một cây cầu để đến bên nhau thưởng thức một dĩa cơm, tô phở rất gần gũi, bình dị. Có lẽ đây cũng là điểm mà chỉ những cặp đôi châu Á, đặc biệt là người Đài Loan và Việt Nam mới cảm nhận được sâu sắc.
A1J cũng chứng minh mình là một Gen Z Việt Nam rất trẻ trung và phóng khoáng với lối chơi chữ và sử dụng những chất liệu quen thuộc với giới trẻ Việt Nam. Từ những từ khoá của riêng người trẻ như bae (từ chỉ người yêu), chilling,… cho đến tự xưng trong bài “Song Tử thẳng tính, không tin thì tra vấn đi em đây cho lời khai!” Cô nàng là một đại diện điển hình cho các cô nàng Việt Nam – độc lập, tự chủ, chẳng cần anh phải tới rước, em sẽ tự đến bên anh dù cách xa chân trời.
Điểm đặc biệt của Always U là một ca khúc có vòng hợp âm R&B, với phần phối khí pha trộn giữa thể loại nhạc Eurobeat thời thượng cùng chất nhạc Vinahouse của Việt Nam, với những tiếng trống điện rất “Việt Nam” được sử dụng xuyên suốt ca khúc. Tuy vậy, khán giả nghe lại tưởng như một bản nhạc quốc tế, vừa gần gũi, đường phố, vừa sang và “dát vàng lỗ tai”.
Trong lời bài hát Dáng Hình Yêu Thương (思念的輪廓 – Lovely Figures), A1J song ca cùng Diiton – nhà sản xuất âm nhạc của toàn bộ EP và cũng là bạn trai người Đài Loan của A1J. Ca khúc là lời tâm sự của cả cặp đôi khi mỗi người ở một phương: A1J về Việt Nam, còn Diiton ở Đài Loan nhưng chỉ cần nhìn thấy hình bóng nhau trong mơ, tình cảm ở trong tim thì sự kết nối giữa cả hai vẫn luôn mạnh mẽ.
Dáng Hình Yêu Thương sử dụng bộ ngũ cung truyền thống của Đài Loan và cả Việt Nam trên nền nhạc điện tử EDM, tạo nên một không gian mơ mộng trong đêm thanh gió mát, sương khói huyền ảo tựa các câu chuyện Á Đông đầy tính điện ảnh.
Như cách Diiton gợi lên câu chuyện trong bài hát: “Khi màn đêm buông xuống, anh lần tìm dấu vết không ngừng nghỉ. Và vì em anh không màng tất cả.” Hay cách A1J đáp lời khiến khán giả mường tượng ra cảnh thơ mộng trong thơ văn Việt Nam: “Baby anh không phải nói, trăng đêm nay sẽ dẫn lối vào trái anh tim anh. Khi màn đêm dần buông, gió tan theo mây dần cuốn, trôi đi hết tháng ngày.”
Dáng Hình Yêu Thương khiến khán giả Việt Nam lẫn Đài Loan thích thú khi phần lời solo của Diiton được viết bằng tiếng Đài Loan, trong khi phần lời của A1J lại viết hoàn toàn bằng tiếng Việt như một ca khúc song ca – đối đáp giữa hai bạn trẻ của 2 nền văn hoá.
Tan Ra (融) kết thúc EP lại là sáng tác đầu tiên của A1J khi viết cho SGN-TPE. Tan Ra là cảm giác của A1J khi không còn chỉ đơn giản là câu chuyện “hoà hợp hay hoà tan” khi sống giữa những luồng văn hoá khác nhau. Cô chọn “hoà vào” nhịp sống của mỗi quốc gia và “lan toả” năng lượng dân tộc của mình đầy tự hào.
“Mấy ai cản cứ việc tan, chẳng hề than 99s hashtag đã hoà tan.
Good vibe ta lan toả Saigonese on the mic”
Khẳng định con đường nào cũng nhiều chông gai, nữ rapper sinh năm 1999 cho rằng mình vẫn luôn ngẩng cao đầu là một “Saigonese” – người Sài Gòn ngạo nghễ ở Đài Loan. Câu hát này được nữ rapper lấy cảm hứng từ những bài hát của Suboi – một người nổi tiếng với loạt sáng tác đậm chất đường phố Sài Gòn tại Việt Nam.
“Đi qua bao nhiêu toàn thứ phi lý, không cầu kỳ vẫn make em go on crazy”. – Câu hát được A1J viết dựa trên tinh thần mà cô rất ngưỡng mộ từ đàn chị: dù trải qua nhiều điều khó khăn, thách thức, cô vẫn là một “nữ cường” giản đơn trong tâm hồn, vẫn khiến bao nhiêu người phải tôn trọng bởi tài năng và cách sống.
“Em thấy không đâu vui, sôi động nhưng vẫn ấm áp, an toàn như Việt Nam. Với em, Việt Nam là một phần trong tính cách của mình, trong thói quen và trong cả âm nhạc. Em vẫn luôn học và viết tiếng Việt dù ở Đài Loan hơn 13 năm, vẫn thích đi chợ đồ si, thích ăn bánh tráng trộn và khám phá khắp thành phố như giới trẻ Việt. Và những người bạn Đài Loan của em lại vô cùng yêu thích em cũng như Việt Nam vì năng lượng đó.” – A1J chia sẻ.
Concept hình ảnh của EP cũng được xây dựng dựa trên sự kết hợp tinh tế giữa văn hóa ẩm thực Đài Loan và Việt Nam, với những hình ảnh, biểu tượng đậm chất truyền thống của cả hai quốc gia. Từ trang phục đến phong cách thiết kế được đội ngũ trẻ tuổi đảm nhiệm, mỗi yếu tố đều thể hiện một sự hòa quyện độc đáo, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật không chỉ bắt mắt mà còn sâu sắc về mặt ý nghĩa.
Tự làm nhạc đến sáng tác rap, mang Vinahouse tới tiệm cận quốc tế
Netizen đưa ra lời khen trên các diễn đàn về khả năng viết lời và rap thuần thục 3 thứ tiếng Việt – tiếng Anh và tiếng phổ thông của nữ rapper A1J. Khán giả cũng bất ngờ vì sau 13 năm sinh sống tại Đài Loan, khả năng nói và rap tiếng Việt của A1J lại rõ ràng và dễ nghe đến thế, không hề bị lai tập hay sở hữu những âm sắc khó nghe, khó phân biệt.
Hơn thế nữa, A1J luôn chọn tiếng Việt để viết lời khi có cơ hội, dù cho những ca khúc rap tiếng Anh và tiếng Đài của cô vốn đã rất xuất sắc. Netizen cho rằng cứ sơ hở là A1J cài cắm những yếu tố Việt Nam vào sản phẩm của mình.
“Mẹ nói nhà là nơi có thịt kho tiếng cười nói
Nơi làn khói tỏa trong bếp thơm khắp cả lối
Người ơi người đi đâu đừng đi vội
Bánh chưng vẫn đó còn trong nồi”
(水蜜桃偵探社＿尋人Belongingness – 桃子A1J)
Sở hữu chất giọng trẻ trung, sắc lẹm nhưng âm sắc đáng yêu và ngọt ngào, A1J được cư dân mạng ví như ngôi sao nữ đang lên tại Đài Loan trong những flow rap bằng tiếng Việt. Ngoài ra, phong cách của cô gái cũng được mô tả sẽ tạo nên nhiều ấn tượng mạnh mẽ như cách Liu Grace hay Pháo từng thể hiện tại thị trường Việt Nam.
Với tài năng và tố chất phù hợp với thị trường âm nhạc Việt Nam như thế, A1J là cái tên đầy tiềm năng cho một cú bùng nổ trong làng Rap Việt những năm tới.
Bàn về khả năng viết lời và đi flow, A1J có cách thả vần và sử dụng từ ngữ đậm tính nhân sinh quan, các câu rap như một lời tự sự và sử dụng tiếng Anh, tiếng Đài xen kẽ vào nhiều vị trí rất thông minh. Điển hình như:
“Cùng trong 1 thế giới mình chẳng khác là bao nhiêu
Cần gì phải chia chác đừng phản bác rồi lại kiêu
Cũng chẳng phải gì khác mà mặc xác no excuse…”
(All the Same－桃子A1J)
“Sao nhất thiết phải chọn 1 trong 2
ta là những cá thể chỉ có 1 mà không 2
so đo chi khi đời còn nhiều chông gai
những gì là định mệnh thì đừng nên chống lại”
(水蜜桃偵探社＿尋人Belongingness – 桃子A1J)
Cách chơi vần này thể nghiệm những yếu tố Việt Nam gần gũi, đời sống vào trong rap. Cô cũng sẵn sàng viết vào những câu chuyện đầy tính tự sự, nhân văn cùng với cách sử dụng tiếng Anh, tiếng Đài hoà trộn mượt mà cùng tiếng Việt Nam.
Tài năng sáng bừng giới rapper Đài Loan chiếm lĩnh bởi nam giới
Nữ rapper A1J người Đài Loan gốc Việt nhận được đặc quyền tham gia nhiều dự án kết hợp cùng các nghệ sĩ nổi tiếng cũng như sự cưng nhiều khi sở hữu cho riêng mình một tài nguyên nhạc quảng cáo quá ấn tượng bậc nhất xứ Taipei.
Năm 2021, trong cuộc thi sáng tác nhạc rap bằng tiếng mẹ đẻ MTV tại Đài Loan, một sáng tác rap bằng tiếng Việt và tiếng Mân Nam đã giành lấy vị trí quán quân của chương trình. “Belongingness (尋人)” – là sản phẩm được chắp bút hoàn toàn bởi A1J, đồng hành bởi người bạn thân Vương Thuỷ Nguyên, đã đem thanh âm Việt Nam đến gần hơn tới khán giả mến mộ rap tại Đài Loan.
A1J, tên thật Tao Yi Jiun là một rapper mang hai dòng máu Việt Nam và Đài Loan. Cô gái sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, nhưng đến năm 11 tuổi thì chuyển đến Đài Loan sinh sống. Sau 13 năm, A1J hiện đang hoạt động ở Đài Loan với tư cách một nghệ sĩ indie.
Là một nghệ sĩ trẻ điển hình thuộc thế hệ Gen Z, A1J mang trong mình tính cách hoạt bát, hài hước và rất độc lập. Những sản phẩm của A1J chính vì thế cũng đa dạng, đầy sắc màu sắc trong một lăng kính nhìn ngắm cuộc sống tại Đài Loan chân thật và rất “đời”.
Trong dự án hợp tác cùng Chính quyền thành phố Đào Viên, A1J đã viết một ca khúc cổ vũ cho hoạt động di dân mới tại Đài Loan. Bài hát “All The Same” mang ý nghĩa tất cả người dân đều có nghĩa vụ và quyền lợi bình đẳng như nhau mặc cho điểm xuất phát có sự khác biệt và động viên mọi người cùng hỗ trợ nhau trong công cuộc di dân của thành phố. A1J viết bài hát với phần lời cá tính, tinh nghịch, pha trộn mượt mà giữa 3 thứ tiếng Việt – Anh – Đài. Giai điệu và MV cho bài hát cũng được dàn dựng trẻ trung, nhẹ nhàng, như không hề làm khó được cô bé với “đề bài” mang tính xã hội không mấy dễ dàng này.
Tuy là vậy, ít người biết rằng con đường âm nhạc của A1J bắt đầu với đầy bất ngờ. Ban đầu cô và gia đình không hề có định hướng cho cô theo con đường nghệ thuật mà là theo ngành truyền hình. Năm 2017, A1J tham gia vào câu lạc bộ Hiphop trong Đại học quốc lập Chính trị thuộc Trung Hoa Dân quốc. Tại đây, A1J lần đầu tiên bén duyên với việc sáng tác. Gia đình cô bất ngờ vì cho rằng cô không có khả năng hát, và A1J chứng minh điều ngược lại bằng tài năng viết lời và rap thuần thục, tiệm cận với tiêu chuẩn của rap quốc tế.
Cô tiếp tục tham gia vào các dự án như MV *政大黑音Cypher《正字標記》(ISO 9000), Jungle Voice, Chương trình tuyển chọn cho girl group Đài Loan *DD52 vào năm 2020, trước khi đến với chiến thắng vang dội trong chương trình Good Bike Mob. Sau chiến thắng này, A1J bắt đầu trở thành một nữ rapper ấn tượng trong làng T-Pop Đài Loan thế hệ mới.
Đến thời điểm hiện tại, dù còn trẻ nhưng A1J đã trở thành cái tên hiếm hoi góp mặt trong nhiều sản phẩm của các nghệ sĩ, rapper có tiếng trong giới T-Pop tại Đài Loan, vốn luôn là trận địa của các rapper nam, cũng như một “bộ sưu tập” các ca khúc trong nhiều video quảng cáo như MV Touch me của ATOM BOYZ, Video quảng cáo cho bộ du lịch Đài Loan ở Nhật Bản,…
Thị trường âm nhạc Việt Nam đang thiếu vắng đi hình bóng của các “bóng hồng” rapper. Và một rapper cân bằng được giữa nghệ sĩ tính và yếu tố thương mại lại càng hiếm có hơn bao giờ hết. A1J là một trong những nghệ sĩ tiềm năng được fan gửi gắm nhờ ngoại hình ngọt ngào, sáng sủa, trình độ rap và quan trọng nhất – khả năng tự viết lời.
Trong chiến dịch quảng bá cho EP mới của Binz, anh chàng đã khởi động thử thách
Viết flow và cover đoạn rap bởi người chơi trên nền beat ca khúc “Lift” cùng Binz. Không ai khác, A1J đã nhanh tay “tiếp chiêu” từ “Xuân Đan” và đăng tải video quay lại đoạn rap do cô viết: cá tính, chỉn chu nhưng vẫn nghịch ngợm cộp mác “Binz”.
EP mới SGN-TPE của A1J được đánh giá là một bước đi đột phá của nữ rapper từ khả năng sản xuất, tư duy rap đến viết lời. Không còn là một cô gái mới lớn với những câu chuyện ngọt ngào, hay hầm hố đặc trưng của giới rap/hiphop, A1J viết về những khía cạnh mới của chuyện tình yêu, xã hội, với sự trưởng thành trong cách đi flow, sáng tác lời, lựa chọn từ ngữ.
Cô cũng được khen ngợi bởi cách dùng từ tiếng Việt và tiếng Trung xen lẫn nhưng vẫn tôn ca khúc lên, cũng như sử dụng nhiều chất liệu của Việt Nam từ bộ nhạc cụ truyền thống cho đến chất liệu Vinahouse hiện đại trong sản phẩm âm nhạc. “Em rất thích âm nhạc cũng như các “trend” ở Việt Nam, cũng như mang các ca khúc của Việt Nam “phủ sóng” các studio làm nhạc ở Đài Loan. Mọi người có tin rằng nhiều nhà sản xuất âm nhạc của Đài Loan được em giới thiệu lại trở thành fan của GREY D, Amee, hay Phùng Khánh Linh,… không?”
Trong tương lai, fan Việt sẽ tiếp tục theo dõi các sản phẩm tiếp theo của cô nàng A1J cũng như nhất cử nhất động từ cô. Cho dù A1J có thực sự “tấn công” thị trường âm nhạc Việt Nam hay không, sức ảnh hưởng trong âm nhạc tại thị trường quốc tế và những tác phẩm tinh thần của cô vẫn là một niềm tự hào cho chính những người nghe nhạc Việt Nam.
